Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:

(Op)bergmeubelen.

Voor de volgende onderwerpen ga naar:

algemeen;

de boekenkast;


 

Algemeen:


In de woon- en eetkamer zal men meestal een los meubel plaatsen, dat bedoeld is voor het opbergen van allerlei zaken die met eten, drinken, tafeldekken, etc. te maken hebben.

Tot in de 16e eeuw was de kist het belangrijkste meubelstuk in huis.
Deze kist speelde een voorname en veelzijdige rol, allereerst als bergmeubel, maar ook als zitmogelijkheid.
De opbergruimte zat onder de opklapbare zitting.
Van alles werd in kisten bewaard, niet alleen kleding, linnengoed en boeken, maar ook geld (het gezegde "Op zijn geld zitten" komt hier vandaan), kostbaarheden en voedsel.

Men had weinig losse kasten, maar bijna iedereen (van goede doen) had een "tresoor" welke in het midden van het vertrek stond. (zie het tresoor naast de open haard op de hiernaast staande afbeelding)

In het begin van de 18e eeuw komen de latafel, de in- en uitschuifbare tafels, het buffet en thee- en schenktafels alsook glazenkasten, tinnenkasten en porseleinkasten (met porcelein voor de rijken en Delfts Blauw voor de middenklasse en de boeren) in de mode.

De 20e en 21e eeuw:
Bij het ontwerpen van een meubel moet de ontwerper rekening houden met bepaalde wensen ten aanzien van maten e.d., die een opdrachtgever dikwijls heeft, omdat hij/zij bepaalde bepaalde zaken beslist in het meubel wil kunnen opbergen.
Functioneel ontwerpen is echter een eerste vereiste. Dit betekent dat men niet alleen alles wat in het meubel een plaats moet vinden erin past, maar dat alles ook op die plaatsen komt te staan, waar men dit het beste en het gemakkelijkste kan neerzetten, uitnemen, etc. Voorwerpen die men zeer veel gebruikt, zal men dus binnen handbereik moeten plaatsen, terwijl weinig gebruikte voorwerpen wat hoger of wat lager of wat meer achterin een plaats kunnen krijgen.
Kleine voorwerpen zal men zeer handig in laden kunnen bergen.
de buffetkast in 1904
van Berlage
en
de buffetkast van nu.

Een lade heeft als grote voordeel dat men voorwerpen die achter in de lade thuishoren, gemakkelijk te voorschijn kan halen of kan opbergen, mits men er maar voor zorgt dat de lade op de goede hoogte is aangebracht. Een lade vlak boven de vloer is in het algemeen voor de hier genoemde bergmeubelen weinig practisch.
klik hier om naar boven te gaan

 

De boekenkast:

De boekenkast vond oorspronkelijk zijn plaats in de werk- of studeerkamer, de bibliotheek of de herenkamer. Toen boeken, dankzij de eerste leerplichtwet (welke in werking trad op 1 januari 1901) voor kinderen van 6 tot 12 jaar, een meer algemeen bezit werden kreeg de boekenkast ook een plaats in de woon- en zitkamer van een doorsnee gezin.

Dit is een van de oorzaken dat de vormen en afmetingen van de huidige boekenkasten ingrijpend veranderd zijn t.o.v. die van het verleden.

De boekenkast is thans meestal een uit vlakken samengesteld meubel bestaande uit een paar zijwanden met planken ertussen, waarop de boeken komen te staan. Men noemt dit ook wel een boekenrek.
Voorziet men dit rek van een achterschot en een paar deuren aan de voorzijde, dan kan men de kastrekenen tot de z.g. "lichaamsmeubelen", zoals kasten, commodes, dressoirs, etc.

 

Als men een boekenkast gaat ontwerpen moet men zich goed realiseren wat de maten van de boeken zijn, die men er in wil gaan plaatsen.
Niet alle boeken zijn hetzelfde. Pockets zijn klein (b x h = 13 x 18 cm), maar technische boeken en boeken over kunst hebben veelal een grote breedte (22 x 30) en tijdschriften hebben soms een nog grotere maat.
Horizontaal stapelen is dan de meest makkelijke manier van bewaren, tenzij het er erg veel zijn.

Boekenrekken welke boven de reikhoogte van de armen van de gebruiker uitkomen zijn alleen te gebruiken m.b.v. een trap. Een losse keukentrap (op de foto hierboven links in de hoek) behoort tot de mogelijkheden, maar bij boekenrekken tot het plafond in hoge ruimten is een vaste beweegbare trapladder te prefereren.

Er kunnen zich ook gevallen voordoen, waarbij een boekenkast op de vloer niet gewenst is. Ophangen aan de muur behoort dan tot de mogelijkheden, mits het achterschot of het raamwerk van de kast stevig genoeg is om het rek en de boeken te kunnen dragen.
Ook de kwaliteit van de achterliggende wand en de bevestigingsmiddelen moeten zodanig zijn dat deze kast met zijn inhoud goed kan worden opgehangen. Bij skeletwanden kan dit voor problemen zorgen.
zie   voor skeletwanden
het onderwerp "Binnenwanden" behorende bij het onderdeel "wanden".

 

  Boekenplankje (19 x 60 cm) met beweegbare boekensteun, welke ik als 13 jarige gemaakt heb in de 1e klas van de LTS te Hillegom.
De aangebrachte kapstokhaken zijn van latere tijd. Het aantal boeken nam toe en weggooien was zonde.

Voor een dergelijk boekenplankje gaat bovenstaande bevestigingsprobleem natuurlijk niet op.


 
Bouwkundig detailleren voor tekenaar en ontwerper:
dd: 07-07-2019

 

 

klik hier om naar boven te gaan